قدمت سفیر فرهنگی دیار بیجار گروس

به نقل از پایگاه خبری بیجار، قالی بافی در گروس متعلق به هزاره های قبل از میلاد است به طوری که در دوران هخامنشیان قالی گروس بنا به نوشته های آقای حسن پیرنیا شهرت بسیار زیادی در ایران داشته و بافت قالی و قالیچه یکی از منابع درآمد ساکنان گروس از گذشته های دور بوده است.

قالی بافی در گروس بعد از اسلام نیز هم چنان ادامه یافته، اما به نظرمی رسد فقط در نقش و نگار و رنگ آن تغییراتی حاصل شده باشد.

بعد از دوران صفویه بافت قالی، گلیم ، جاجیم و گلیمچه و شال گردن و غیره در گروس گسترش بیشتری پیدا کرده است و از این دوران که روابط تجاری و فرهنگی ایران با کشورهای اروپایی افزایش یافته، فرش گروس که  توسط اروپاییان و تاجران بزرگ شناخته شده بود با قیمت های بسیار ارزان از بافندگان خریداری می گردید و راهی اروپا می شد و هم اکنون بسیاری از موزه های بزرگ اروپا از جمله فرانسه، انگلیس، آلمان و روسیه مزین به قال های زیبای گروس گردیده است.

قدیمی ترین قالیچه ی گروس که تاریخ بر روی آن حک گریده و به یادگار مانده، قالیچه است به تاریخ ۱۱٥۸ه.ق که در وسط آن نام السلطان افشار نادر شاه حک گردیده است.

قالی بافی در گروس در دوران های افشارو زندیه رونق ویژه ای یافته و سپس در دوران قاجار بافت فرش در گروس به اوج خود رسید.

قالی های دیار بیجار گروس از نظر ابعاد اکثرا کوچک و به صورت قالیچه بوده است که خیلی از اوقات آنها را جهت هدیه دادن به اشخاصی دیگرخریداری می کردند.اما بافت قالی هایی به ابعاد بزرگ نیز وجود داشت که عموم قالی های قواره بزرگ، به سفارش اعیان و بزرگان شهر بیجار و اغلب به منظور فرش پوش کردن عمارات زیبا و بزرگ انجام می گرفت.

در دوران قاجار قالی بافی تا حدی تحت حمایت بزرگان بود و همین امر موجب رونق و قالی بافی در گروس گردیده بود تا اواخر دوران قاجار، شهر بیجار و روستاهای گروس بارها و بارها به دست اشرار غارت شده و بسیاری از روستاها خالی از سکنه گردید و در این ایام پر آشوب جنگ جهانی اول آغاز و بیگانگان هم وارد منطقه شدند و بیجار و روستاهایش آنقدر خسارت دیدند و غارت شدند که چیزی جزء آوارگی و تنگدستی و بیچارگی برای مردم گروس باقی نماند.

بعد از جنگ قدرت مالی مردم شهر و روستاهای گروس آن چنان کم شد که دیگر توان خرید مایحتاج خود را نیز نداشتند و صنعت قالی بافی که قبل از جنگ، صنعتی پر رونق و درآمدزا برای مردم بود به کلی از بین رفت چرا که مردم دیگر توان خرید و سایل مورد نیاز خود را از دست داده بودند.

نویسنده کتاب قالی ایران آورده است«در سال ۱۹٤۸م» هنگامی که از همدان به بیجار رفتم انتظار داشتم با وجود مصائبی که بر این شهر آورده آمده، علائمی از آغاز فعالیت مجدد در زمینه ی قالیبافی را مشاهده نمایم، ولی مایوس شدم در تمام شهر فقط یک تخته قالی بر دار دیدم، وضع روستاها نیز بهتر از شهر نبود، چون کل فراورده های این ناحیه به زحمت به ۲۰ تخته فرش در ماه می رسید.

اما بعد از این دوران رونق قالی بیجار گروس دوباره آغاز گردید و بافت قالی های بار عام یا سراسری که کف اتاق یاعمارت یا مسجد را می پوشاند توسط بافندگان بیجاری آغاز گردید.

از جمله طرح های قدیمی بافت قالی در گروس که قابل توجه تاجران فرش فروش بود طرح «ماهی درهم،سمن بر، مستوفی، شاه عباسی، دار گل، شکارگاه، گل فرنگ و خاتم شیرازی بوده است.

یکی از شاخصه های قالی گروس، رنگ های بکار رفته در آن است، در گذشته اکثرا به صورت گیاهی بوده است اما در حال حاضر جهت بافت فرش بیجار از رنگ های شیمیایی استفاده می شود.

در حال حاضر فرش بیجار رونق گذشته خود را از دست داده است و اکثر بافندگان وجود طرح های کپی،رنگ های شیمایی، وسایل نامرغوب را دلیل رکود این هنر و صنعت اعلام کرده اند.

منبع: مرکز ملی فرش ایران